3D i 4D ultrazvuk u ginekologiji i obstetriciji

3D i 4D ultrazvuk, kao i razvoj novih ultrazvučnih 3D i 4D ultrazvučnih aparata, kao i poboljsanja standardnih 2D ultrazvucnih aparata doveli su u do razvoja novih dijagnostickih 3D i 4D ultrazvuka. Neinvazivna priroda ovih uređaja je idealna za primenu u ginekologiji i obstetriciji. Novi kvaliteti 3D i 4D ultrazvučnih tehnologija se odnose i na tzv. interaktivnost pregleda. Unapređenje kolor Doppler tehnike u 3D tehniku sa mogućnostima 3D rekonstrukcije krvnih sudova sa postojećim granama i pritokama. Osim toga, skenirani volumen se može analizirati na više načina, multiplanarna analiza, 3D surface, histogramski, volumetrijski itd.

Multiplanarno ispitivanje omogućava rotaciju i translaciju različitih slojeva posmatranog volumena. Volumetrijska merenje omogućavaju najpreciznija prostorna merenja. Histogramska analiza omogućava identifikaciju tkiva po gustini (ne tako precizno kao CT), angiografska. 3D rekonstrukcija omogućava analizu i razlikovanje normalnog od patološkog sistema krvnih sudova, 3D surface rekonstrukcija omogućava prikazivanje površina. Na primer, može se skenirati unutrašnja površina cističnih tumora, prikaz kontura ploda sa zavidnim brojem detalja i sl. U tzv. X-ray modu mogu se prikazati koštane strukture ploda, što je naravno važno za identifikaciju mogućih anomalija.

Klinička upotrebljivost

Vrednosti 3D ultrazvučnih pregleda su neosporne. Međutim, kvalitet slike je umnogome ograničen pokretima i položajem fetusa ili majke, količinom plodove vode. Zbog toga je 3D prikaz jako kompromitovan kod gojaznih trudnica, manjka plodove vode i intenzivnih pokreta fetusa, naročito u kasnijim stadijumima trudnoće. Ova tehnika ultrazvučnog pregleda dokazala u dijagnostici niza embrionalnih i fetalnih anomalija. Ali je značajna i u sonografskoj dijagnostici urođenih anomalija reproduktivnog trakta žene. Primena 3D angio/kolor/power Dopplera u ginekologiji omogucuje trodimenzionalni prikaz krvnih sudova ne samo organa već i ginekoloških tumora. Ovo bi moglo dati nove mogućnosti za ranu dijagnostiku tumora ženskog genitalnog trakta.

Kada treba raditi 3D i 4D ultrazvuk?

Za otkrivanje fetalnih malformacija ispituje se i prati izgled fetusa i pojedinih fetalnih organa. Najidealnije vreme za morfološko ispitivanje fetusa oko 22. nedelje trudnoće (20. – 24. nedelje), kao i optimalano vreme za pregled 3D i 4D ultrazvukom. U ovo vreme vidljivi su svi vitalni organi, a njihova veličina dopusta preciznu procenu izgleda i zapažanje eventualnih odstupanja. Neki ultrasoničari preporučuju rutinski pregled kolor Dopplerom izmedju 30. – 34. nedelje trudnoće kod svih trudnica. Zbog specifičnosti u razvijanju feto-maternalnih krvnih sudova kolor Doppler se preporučuje tek nakon punih 20. nedelja trudnoće. Izuzetak je jedino sumnja na anomalije fetalnog srca i/ili krvnih sudova.

Značaj

Najznačajnije prednosti ultrazvučne i 3D ultrazvučne tehnike tokom poslednjih godina uključuju mogućnost prikaza kompleksnih anatomskih struktura. Volumenska merenja, prikaz protoka krvi u realnom vremenu i trodimenzionalno ispitivanje fetalnog skeleta su takođe od značaja. 3D ultrazvučna tehnologija nenadmašna je u prikazu detalja fetalnog lica, ekstremiteta i prstiju. Kako je tokom prvog trimestra trudnoće gotovo uvek prisutna optimalna količina plodnove vode u odnosu na veličinu fetusa, to je 3D i 4D ultrazvuk najbolja metoda za otkrivanje i prikaz vratnog nabora i nosnih kostiju.

Veoma je značajne vrednosti 3D ultrazvuka u proceni urođenih anomalija ženskog genitalnog sistema. Novija istraživanja pokazuju da je 3D ultrazvuk u kombinaciji sa 3D angio/power Doppler prikazom krvnih sudova metoda koja može značajno povećati dijagnostičku tačnost u preoperativnoj proceni sumnjivog nalaza na jajniku.

3D ultrazvuk u dijagnostici benignih i malignih tumora

Istovremeni prikaz tumora u tri ravni (uzdužna, poprečna i frontalna) omogućava ne samo merenje volumena i prikaz spoljašnjeg i unutrašnjeg izgleda tumora. Osim toga, može se prikazati njegovog odnosa sa susednim organima, već i uporedni prikaz unutrašnjeg zida tumora kao i intratumorskih promena (uglavnom važi za cistične tumore).

Pri ultrazvučnoj analizi ponašanja tumora od najvećeg značaja su procena nepravilnosti u morfologiji i ehogenosti, kao i pojava novih krvnih sudova – proces neovaskularizacije. Stvaranje novih krvnih sudova je zajednički fenomen svih malignih tumora, ali intenzitet neovaskularizacije zavisi od karaktera samog tumora. Otuda i pad otpora protoku krvi kroz krvne sudove tumora može biti pokazatelj tumorskog malignog potencijala. Jedna od najznačajnijih tehnika u proceni neovaskularizacije samog tumora, kao i područja u njegovoj neposrednoj okolini je tehnika kolor Dopplera i naročito 3D angio/power Doppler ultrazvučna tehnika.

Iskustva sa ograničenjima metode

Iako podaci iz literature dokazuju da je fokusirana i sintetizovana primena nekoliko ultrazvučnih tehnika veoma sigurna u razrešavanju teških, okultnih i enigmatskih medicinskih problema kao što je rano otkrivanje malignih tumora jajnika ili čak endometrioza, moramo se prisetiti entuzijazma ginekologa koji su sedamdesetih i osamdesetih promovisali kolor Doppler tehniku kao pouzdanu metodu ranog otkrivanja maligniteta jajnika. Iako je kolor Doppler tehnika napravila velike pomake u ultrazvučnoj dijagnostici, na polju ranog otkrivanja maligniteta jajnika nije opravdala početni entuzijazam.

Neki od radova koji dokazuju efikasnost sintetizovne primene vise ultrazvucnih tehnika (2D pregeld, kolor Doppler, 3D ultrazvuk, 3D angio Doppler) u ranom otkrivanju malignih oboljenja jajnika dolaze od strane istih autora – strastvenih promotera kolor Dopplera od pre 20-30 godina. Nazalost, postoje studije koje opisuju velike i višegodisnje napore ultrasoničara širom sveta i njihova bezuspešna nastojanja da ponove “bombastične” rezultate autora koji su kolor Doppler tehniku proglasili neprikosnovenom u problemu ranog otkrivanja maligniteta jajnika. I pored toga, kolor Doppler je našao svoje pravo mesto u medicini, što će se naravno desiti i sa svim varijantama 3D ultrazvučnih pregleda.

Cena ekspertskog i 3D/4D ultrazvučnog pregleda

Cene ekspertskog i 3D/4D ultrazvučnog pregleda se prilično razlikuju od grada do grada i od ustanove do ustanove, ali su cene u padu i sve su bliže ceni običnog ultrazvučnog pregleda. Klikom na link otvorićete cenovnik u .pdf formatu.